Vâng theo lời chỉ dạy của HT Thích Thiện Minh – Trụ trì chùa Linh Phước (phường Linh Xuân – Q.Thủ Đức), tối ngày 22/12/2013 (nhằm ngày 20/11/Quý Tỵ), TT Thích Chân Quang đã quang lâm đạo tràng thuyết giảng đề tài TỰ LỰC & THA LỰC với sự tham dự của khoảng 1000 Phật tử từ các tỉnh thành quy tựu về thính Pháp.
Hôm ấy, Trời đã dần tắt nắng, đoàn người từ khắp nơi đổ về càng đông. Trong thoáng chốc cả khuôn viên chùa tấp nập người qua lại, ai nấy tự tìm cho mình một chỗ ngồi thích hợp và chờ đợi để được nghe giảng Pháp.
Đúng 18h00″: Sau ba hồi chuông trống bát nhã trầm hùng ngân vang, mọi ánh mắt thành kính đổ dồn sang Hòa thượng Trụ trì và Thượng tọa Giảng sư đang hiện diện trên Pháp tòa. Một trăm lần nghe không bằng một lần thấy, một trăm lần học về hạnh từ bi không bằng một lần thấy hành động từ bi nơi HT Thích Thiện Minh. Ngài rất khiêm nhường hòa nhã, không phân biệt người trên kẻ dưới, không phân biệt tuổi đời tuổi đạo, đã ân cần thăm hỏi, và tự thân cám ơn các Phật tử đã đến tham dự chương trình thuyết giảng Phật pháp do nhà chùa tổ chức, với số lượng người đông ngoài mức dự kiến, điều này khiến cho Pháp hội thêm thập phần trang nghiêm. Đức hạnh tuyệt vời của Hòa thượng “Tuy sống hướng thượng, nhưng không tách rời cuộc đời” khiến cho người người càng có tín tâm với đạo.
Mở đầu bài Pháp thoại, Thượng tọa Giảng sư giúp chúng ta phân định rõ ràng thế nào là tự lực, thế nào là tha lực và đi kèm với nhiều ví dụ mang tính biểu tượng minh họa và gần gũi trong cuộc sống để làm sáng tỏ và nỗi bật thêm các ý chính mà Thượng tọa muốn trình bày về hai chủ trương hoặc là ỷ lại vào tha lực hoặc là chỉ dựa vào tự lực.
Người đi con đường tự lực thường không có ỷ lại, người đó rất có ý chí. Nghị lực đó chính là đạo đức. Đây là phẩm chất quý giá của một người tu hành mà đó cũng chính là phẩm chất của các bậc Thánh (ý chí phi thường). Ngang đây, Thượng tọa phân tích vì sao người không ỷ lại, không dựa dẫm, có ý chí được đánh giá là người có đạo đức và ngược lại. Tuy nhiên, người tự lực hay tha lực cho tới cực đoan, chẳng hạn có những vị thầy dạy tu thiên về tự lực, tức lấy sức mình ráng nỗ lực mà tu, hoặc có những vị thầy chuyên khai thác tha lực, cứ cầu nguyện, cầu xin mà tu. Cả hai khuynh hướng này tu sẽ không bao giờ giác ngộ được, nếu không đủ tín – hạnh – nguyện mà nhất là hạnh (tức hành động, nghĩa là làm phước tạo ra công đức mà chỉ dựa vào lời cầu xin) thì không bao giờ thành tựu được cõi Phật.
Trong phạm vi đề tài này, Thượng tọa thẳng thắn chỉ ra những thái độ sai lầm của một người thuộc về nhân quả căn bản tác động tới vật chất, nhất là tiền bạc thì không thể cầu nguyện mà vượt qua được, phải trả sòng phẳng. Hễ mang lấy nghiệp nghèo thì đã nghèo, vỡ nợ là phải vỡ nợ, đói là phải đói. Cái nghiệp nghèo chỉ có con đường duy nhất là ráng làm phước để giải được nghiệp nghèo đói, chứ không có con đường thứ hai (không có cầu nguyện mà thoát). Giàu là do phước nghiệp riêng của mỗi người tạo ra, chứ không phải cầu xin mà có được. Cho nên, làm cái gì cũng ỷ vào cầu nguyện hết thì không đi tới đâu, vì còn có nhân quả chi phối nữa. Đồng thời, Thượng tọa cũng phân tích nhắc nhở mọi người hiểu được: Ngoài cái hay còn có sự nguy hiểm ẩn chứa phía sau “Cái tự lực” là như thế nào. Hoặc không chỉ người tự lực phát sinh cái ngã mạn mà ngay cả người tha lực cực đoan (cái gì cũng xin cũng cầu) cũng ngã mạn như thường vì cái chỗ ỷ lại đó. Do vậy, có những trường phái chủ trương tự lực hay tha lực đến cực đoan cũng đổ vỡ vì ngã mạn.
Về vấn đề tự lực và tha lực, theo quan điểm của Thượng tọa cái hay nhất mà chúng ta chọn “Tự lực và tha lực là một”, tức là phải biết nỗ lực sức mình mà cũng phải biết nương nhờ Phật lực. Chúng ta tu hành để đi đến giác ngộ thì phải biết chính mình nôỗ lực diệt trừ chấp ngã, tham sân, nhưng lúc nào cũng phải nương vào Phật lực, cúi đầu trước Phật và nhờ Phật “dìu” ta đi qua từng bước khó khăn, chứ không phải tự sức của mình mà được. Tuy nhiên, Phật dìu ai? Đối tượng nào Phật đưa tay ra để dắt đi thì chúng ta sẽ được Thượng tọa giải thích trong phần ý nghĩa trung đạo của tự lực và tha lực là gì. Nên nhớ, tu hành thì phải tinh tấn như lời Phật dạy “Các ngươi hãy tinh tấn lên để giải thoát”. Phật dùng chữ tinh tấn chứ không dùng chữ tự lực hay tha lực. Tinh tấn là ráng lên chứ không phải tự sức mình, sự thật là có Phật kèm ở phía sau.
Trong bài Pháp này, Thượng tọa đã gợi mở nhiều tư tưởng phong phú, cao sâu về ý nghĩa tu hành bao hàm trong cụm từ “Tự lực – Tha lực”, và thoáng chốc tạo được sự chú ý của người nghe. Dần dần Hội chúng dự buổi thuyết pháp này, nhận định được giá trị của tha lực là gì và những yếu tố nào cần thiết để ta có thể tự lực được. Ngoài ra, mọi người có thể phán xét phân biệt cái tha lực nào là chính xác, cái tha lực nào sai, biết được đường đi của Bồ tát đạo, biết được cảnh giới của Thánh. Từ đó, mọi người biết mình phải nỗ lực ở chỗ nào, biết mình phải đủ lòng khiêm hạ, nếu không chính sự kiêu căng, ngã mạn sẽ làm tiêu tan công đức tu hành, và cuối cùng biết được một sự thật “Tự lực và tha lực chỉ là một mà thôi”.
Dưới đây là một số hình ảnh khác về buổi thuyết giảng tại chùa Linh Phước, Linh Xuân, Thủ Đức:
Tâm Diệu
