Tối ngày 14/12/năm Quý Tỵ (nhằm ngày 14/01/2014), vâng theo lời dạy của Hòa thượng – Thượng Thiện Hạ Nhơn – Phó Chủ tịch HĐTS – kiêm Tổng Thư Ký GHPGVN, TT Thích Chân Quang – Phó Ban Kinh Tế Tài Chánh TW GHPGVN – Trụ trì Thiền Tôn Phật Quang (BRVT) đã quang lâm đạo tràng tại chùa Minh Đạo (12/3bis Kỳ Đồng, Phường 9, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh), thuyết giảng về đề tài “Vì sao ta phải tu thiền?” nhân lễ Húy Kỵ lần thứ VIII của cố Hòa thượng Thượng Thiện Hạ Từ – thành viên HĐCM GHPGVN – Trưởng Ban Tăng Sự tỉnh hội PG tỉnh Cửu Long – Chứng minh tỉnh hội PG Vĩnh Long, với sự tham dự của khoảng 2000 Phật tử đến từ các địa bàn thành phố và các tỉnh thành lân cận.
Do khuôn viên chùa không dung nạp đủ số lượng người về thính Pháp quá đông, các Phật tử tự tìm cho mình một chổ ngồi thích hợp, dù bên hông chùa hay ngoài lề đường vẫn phải ngồi để được nghe thuyết Pháp, các Phật từ trẻ thì đứng suốt gần hai giờ liền vẫn chịu đựng được để nghe Pháp. Ban Tổ Chức phải đặt loa phóng ra bên ngoài và thêm máy phóng ảnh, màn hình lớn cho các Phật tử đứng ngoài sân chùa có thể theo dõi Thượng tọa Giảng sư thuyết Pháp qua màn hình. Có thể nói, các Phật tử may mắn được nương tựa với Chư tôn Hòa thượng, Thượng tọa đức cao trọng vọng để được khuyến hóa, hướng dẫn tin hiểu, thực hành Phật Pháp thì đó là niềm hạnh phúc vô biên. Cho nên, với bất cứ điều gì có khó khăn mấy cũng có thể vượt qua. Dù không nói bằng lời nhưng với bi lực, với đức độ của Hòa thượng Trụ trì – một đời đạo hạnh hư vô, chẳng tìm cầu gì cho riêng mình – Người đã trở thành niềm tin của Phật tử, là nơi nương tựa cho họ trở về đúng chỗ để đi đúng đường trên lộ trình tu hành giác ngộ giải thoát.
Đi vào nội dung bài thuyết Pháp, để có thể xác định vì sao ta phải tu Thiền, mở đầu Thượng tọa Giảng sư dạo một vòng loanh quanh về vấn đề “Chọn lựa” đối với tất cả chúng ta. Sự thật, cuộc sống là sự lựa chọn. Giữa cuộc đời này, có những lúc ta phải vừa vừa, vừa cái này chút, cái kia chút, vậy mà đẹp. Tuy nhiên, đôi lúc cũng có những vấn đề thử thách nhất, ta phải có những chọn lựa quyết liệt một trong hai con đường, không được do dự, lập lờ nửa chừng. Không thể có cái trung đạo tôi vừa làm cái này, vừa làm cái kia. Chẳng hạn, giữa cái đúng và cái sai ta chọn cái đúng; giữa việc gieo nhân thiện và gieo nhân ác thì dứt khoát chỉ chọn một đường để đi và chỉ khi đi con đường thiện mới có trung đạo trong đó. Điều này này được Thượng tọa đào sâu, phân tích từng vấn đề rất sáng tỏ, rõ ràng, đầy đủ ý nghĩa trong bài giảng, giúp chúng ta phân biệt rõ ràng về bí quyết của cuộc sống rất là quan trọng, và thú vị, đó là: “Có những điều trong cuộc sống ta chỉ được chọn một cái, không được chọn hai cái. Và trên cái mà ta đã chọn đó, mới bắt đầu đụng tới cái trung đạo, cái dung hòa, cái vừa chừng, tức là chúng ta chọn được con đường rồi, trên con đường đó mới luận cái trung đạo, cái vừa chừng, vậy mà từ từ ta đi tới vô tận (tuyệt đối).”
Tuy nhiên, điểm nhấn của đề tài này Thượng tọa muốn chia sẻ là có những điều bắt buộc ta phải chọn lựa dứt khoát quyết liệt một cái, không được do dự. Và khi ta chọn một cái, sự thực đó chính là mệnh lệnh của lương tâm. Mà khi chọn con đường khổ chừng nào, để giữ cho lương tâm mình trong sạch thì lương tâm người đó càng vĩ đại chừng đấy. Đồng thời, chỉ người có lương tâm vĩ đại mới có sự chọn lựa dứt khoát, rạch ròi, chân chính. Nhân đây, Thượng tọa nghiêm túc liệt kê một số điều gọi là lựa chọn dứt khoát, đối với căn bản của cuộc sống cũng như sự tu hành từ thấp đến cao, đó là: “Phải chí thành siêng năng sám hối để chuyển nghiệp quá khứ; phải xác định với lòng, sống là để yêu thương chúng sinh, yêu thương con người; Phải tập sống vị tha; phát nguyện mãi mãi đi trên con đường vô ngã để được giải thoát, giác ngộ.” Theo đó, để chọn con đường vô ngã này ta phải tu Bát Chánh Đạo. Trên con đường Bát Chánh Đạo đó, sau khi đủ phước rồi thì phần cuối cùng còn lại dồn hết cho Thiền định, tức đi hết 3 Chánh đạo cuối này thuộc về định (Chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định). Cho nên Thiền là lõi, là đỉnh cao để diệt ngã và ta phải chọn con đường này, không còn đường nào khác. Đó là lý do, vì sao ta phải tu Thiền. Khi đã chọn con đường tu Thiền rồi thì bắt đầu tiếp tục vất vả. Do đó, số người tu Thiền rất ít. Đành rằng tu Thiền không dễ, nhưng không tu không được. Tu Thiền, điều quan trọng phải tìm cho được phương pháp đúng. Và làm thế nào để tìm được Thầy dạy tu đúng chánh pháp Thiền của Phật. Vậy ta có cách nào để lựa chọn và dấu hiệu của phương pháp đúng đó là gì? Tại sao một người đang tu Thiền mà bị bỏ ngang? Hoặc ráng tu mà tu sai? Hoặc có khi tu có kết quả một chút rồi kiêu mạn làm phá hỏng đời tu của ta? Một vấn đề khó nữa là khi ngồi Thiền để có thể nhiếp được tâm, lắng được vọng tưởng, ngừng suy nghĩ thì ta phải dùng những phép quán, những tác ý gì…Tất cà những nguyên lý, nguyên tắc của Thiền định đó được Thượng tọa chia sẻ rất cụ thể từ Ðức Phật cũng như những kinh nghiệm tu học, thiền tập của mình.Chúng ta phải nắm vững đường lối tu Thiền, để việc tu của mình không trái với mục đích Ðức Phật đã dạy. Người tu Phật ngày nay thường thích tu pháp gì vừa dễ, vừa mau. Tu mà khó quá thì ngán. Cho nên chỉ cần đến chùa tụng kinh, niệm Phật là thấy đủ rồi. Như vậy thì làm sao đi đúng tinh thần của Phật dạy, là phải đi sâu, đi sát nguồn gốc của sự giác ngộ giải thoát?
Trong đạo Phật, cái lõi của sự tu hành là Thiền định nhưng làm sao để bảo vệ được cái lõi đó, đây là vấn đề Thượng tọa luôn nặng lòng ưu tư. Bao nhiêu năm hành đạo là bấy nhiêu năm Thượng tọa luôn khuyến tấn mọi người nên tinh tấn tu Thiền, vì một người tinh tấn, tự nhiên sức mạnh đó lan đến người khác, giúp cho bao nhiêu người sẽ tinh tấn theo. Phải nhìn nhận rằng có rất nhiều Phật tử thích tu thiền, nhưng vì không gặp minh sư, không có phương pháp đúng, tu không có kết quả, cho nên nghĩ rằng Thiên là một điều gì khó làm, khó thực hành. Do đó không còn hứng thú muốn tu tập để rồi buông lơi, cố trốn tránh, và dần dà trở nên chán nản. Thượng tọa cho rằng “Để tìm được sự an tịnh của nội tâm không phải là thứ ngọt ngào dễ nuốt. Song, nếu chúng ta không chịu khổ, không chịu cày xới tâm mình thì sẽ chẳng bao giờ gặt hái được thứ gì ngọt ngào. Tất cả chúng ta tu Phật, học Phật cần phải biết rõ và nắm vững trọng tâm của sự tu hành là gì. Riêng những ai còn trì hoãn, giải đãi công phu thì sẽ không bao giờ thành công trong việc tu tập”.
Như tất cả chúng ta đều biết, đức Thích Ca Mâu Ni do tu thiền mà thành đạo, vậy chúng ta tu theo Phật thì thiết nghĩ cũng cần phải tu thiền để đạt đến sự giác ngộ, nếu không chúng ta chỉ đi theo ngọn mà quên gốc. Vào thời Đức Phật, cả thảy một ngàn hai trăm năm mươi vị Tỳ kheo tinh tấn dõng mãnh tu hành, và không bao lâu chứng được đạo quả (A La Hán) đều do tu thiền. Rồi các vị Tổ cũng do tu Thiền mà giác ngộ. Do vậy, chúng ta là đệ tử Phật thì cần suy ngẫm về vấn đề này cho thật kỹ, xem mình nên tu như thế nào. Người Tây Phương khi nghiên cứu đạo Phật, họ chỉ nghiên cứu tu Thiền vì Thiền là gốc của đạo Phật. Cho nên nếu các chùa Việt Nam chúng ta không tu Thiền thì quả là điều thiếu sót. Vì Thiền là một giá trị, một bảo vật của Phật giáo, với nguyện vọng chính đáng, Thượng tọa rất tha thiết mong mỏi các chùa nên tổ chức các khóa tu Thiền và chính sự kiên trì tu tập của mình sẽ làm điểm tựa, làm sức hút cho mọi người đến với khóa Thiền và chùa trở thành cái điểm tâm linh thiêng liêng, do sự phát triển bền vững với sự tham gia tu tập này càng đông của các giới hâm mộ Thiền ngày nay. Tóm lại, qua lối giảng giải vừa thực tế, vừa sống động, dễ nhớ và dễ hiểu, Thượng tọa đã đem đến cho thính chúng một tầm nhìn tu hành tích cực. Từ đó khuyến khích các Phật tử tinh tấn tu Thiền, đẩy mạnh mọi người tiến mãi trên con đường tâm linh giác ngộ.
Tuệ Đăng
