Ngay sau khi khoá tĩnh tu tại chùa Viên Quang (xã Nam Thanh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An) kết thúc, liền đó trưa ngày 19/06/2014 Đạo tràng Phật An và Chúng thanh niên Phật tử Phật Quang Nghệ An tổ chức Thiền Biển 2016 với chủ đề VÌ MỘT THẾ GIỚI KHÔNG RÁC tại bãi biển thị xã Cửa Lò từ ngày 19 – 20/06/2016 với sự tham dự trên 1000 nghìn người, trong đó có trên 700 Chúng thanh niên Phật tử Phật Quang bao gồm các tỉnh: Hà Nội; Nghệ An; Hà Tĩnh; Thanh Hoá; Thái Nguyên, Quảng Ninh, Hải Dương, Bắc Giang và Chúng thanh niên Phật tử chùa Tượng Sơn (Hà Tĩnh) do ĐĐ Thích Ngộ Lực (đệ tử của TT.TS Thích Nhật Từ) dẫn đoàn cùng tham dự Khoá tĩnh tu tại chùa Viên Quang (Nghệ An) và tham gia Thiền Biển 2016.
Nhằm giáo dục mọi người ý thức bảo vệ môi trường, TT Thích Chân Quang – Phó ban Kinh tế Tài chánh T.Ư GHPGVN đã phát động chương trình VÌ MỘT THẾ GIỚI KHÔNG RÁC và tổ chức cho Chư Tăng Ni – phật tử – thanh niên cùng chung tay thu gom rác thải tại bãi biển Cửa Lò. Đây là một việc làm nhỏ, nhưng lại góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền người dân cùng chung tay bảo vệ môi trường, và ứng phó với biến đổi khí hậu để xây dựng một xã hội an lành, hạnh phúc cho muôn người.
Theo quan điểm của Thượng toạ, hiện nay tình trạng rác trên thế giới là một điều đáng buồn. Và loài người bắt đầu nhận lấy sự trừng phạt do chính mình gây ra, vì đã vất rác nhiều quá, vì đã xem thường cái mà đáng lẽ mình phải tôn trọng. Hiện nay, thế giới bắt đầu ngập rác.
Để định nghĩa “Rác” là gì, Thượng toạ giải thích:
Miếng bánh, miếng kẹo cũng phải tốn cả một túi nhựa cao cấp làm bao bì. Vài tiếng đồng hồ sau khi ăn, miếng bánh kẹo đó đã được tiêu hóa hết, nhưng mảnh bao bì ny lông sẽ tồn tại 500 năm, lâu hơn cả đời sống của người ăn miếng bánh đó. Cứ cái đà này, vài trăm năm nữa, rác sẽ là sự hiện diện chính của hành tinh này.
Rất nhiều món hàng hóa bán ra trên thị trường mà phần bao bì không sử dụng lại mắc tiền hơn sản phẩm được gói bên trong để sử dụng. Số tiền ta trả cho món hàng đó hết hai phần ba là tiền trả cho phần bao bì. Rất nhiều món hàng mà nguyên liệu để chế tạo bao bì lại quý giá hơn cái phần sản phẩm chính gói bên trong. Người ta phải khoan xuống biển sâu để tìm nguyên liệu; người ta phải đào tung cả đất, chặt bỏ cây cối, phá hết thảm xanh thực vật để tìm nguyên liệu; người ta phải tốn đất trồng cây để trích lấy nguyên liệu làm bao bì… Nhưng sau khi xé bao bì ra để lấy sản phẩm chính mà dùng, người ta lập tức vất bỏ bao bì như một thứ rác rưởi đáng khinh. Cái suy nghĩ sai lầm này vừa là không đạo đức, vừa là tội ác. Ví dụ món quà mà mọi người tặng mình, mình rất trân trọng nâng niu, nhưng khi bóc cái vỏ ra là mình bỏ luôn cái vỏ bên ngoài hoặc là một miếng bánh, miếng kẹo, được gói trong bao bì rất đẹp, nhưng khi mình xé ra dùng cái lõi sản phẩm bên trong thì mình quăng luôn cái vỏ và không cần quan tâm đến cái vỏ nó như thế nào, bỏ luôn thì cái vỏ đó trở thành rác. Như vậy, hễ cái gì ta không dùng đến, cái gì không còn giá trị sử dụng và ta vứt ra thì ta gọi đó là rác.
Cũng chính vì cái thái độ vô ơn đó mà hiện tại “Trái đất” của chúng ta đang tràn ngập rác. Việc tràn ngập rác không phải chỉ ở Việt Nam mà cả các nước trên thế giới, vài thành phố ở Ý không biết đổ rác đi đâu vì không có chỗ để đổ. Hoặc ở Hà Nội cũng thế hay con kênh Nhiêu Lộc ở thành phố Hồ Chí Minh của hai năm trước. Tuy nhiên, hiện tại đã được cải tiến hơn. Và không chỉ ở thành thị mà cả nông thôn, những con đường, những con kênh, con rạch cũng đầy rác.
Thử hỏi: Rác ở những nơi đó đi về đâu? Nó sẽ ra sông ra biển, hiện tại những dòng hải lưu trên biển chở đầy rác, những nguồn rác đi theo dòng biển tràn lan khắp nơi, rất nhiều loài vật ăn những loại rác đó, chúng phải chết.
Ngày xưa, biển là một nơi rất trong lành không có rác, nhưng ngày nay cứ tới mùa, rác ở đâu cứ tấp vào bờ biển, những khu du lịch đều bị rác đe dọa. Và người ta nhìn rác cứ nghĩ là cư dân địa phương đó không tốt, xả rác trên bờ biển, nhưng sự thật đó là những dòng chảy mang rác trên thế giới. Theo thông tin trên báo đài, người ta chụp được những luồng rác trên biển, khiến cá, rùa, chim, v.v… đói quá cứ ăn rác rồi chết. Do đó, có thể chúng ta mang những cái tội vô tình mà mình không hề biết. Cho nên rác là một vấn nạn toàn cầu.
Thượng toạ luôn ưu tư về “Rác” và Người luôn tuyên giảng nhiều về rác nhằm nhắc nhở, động viên và kêu gọi sự ý thức của mọi người, nhất là giới trẻ làm sao đừng biến trái đất này thành một trái rác, đừng để có thứ gì đó mà vứt đi không dùng được nữa. Thậm chí, Thượng toạ còn tổ chức nhiều buổi hội thảo cho Chư Tăng Ni tại Bổn tự, Ban Điều Hành các Đạo tràng, Ban Điều Hành Chúng thanh niên phật tử trên toàn quốc tham gia để nắm rõ vấn đề mà phổ biến lại cho huynh đệ cùng học tập. Bên cạnh đó, Thượng toạ còn soạn nhiều câu ca dao mới nói về ý thức bảo vệ môi trường cho mọi người dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hành, ví dụ:
Vật gì khi đã dùng xong/ Chớ coi là rác, đành lòng bỏ đi;
Mà xem có lợi ích gì/ Đem vào tái chế đó thì rất hay.
Hoặc:
Tương lai nhân loại là đây/ Chẳng tạo rác thải thêm đầy khắp nơi.
Hoặc:
Đại dương đừng tưởng là sâu/ Ngẫm điều tội phúc đêm thâu hãi hùng.
Theo Thượng toạ, bây giờ con người phải bắt đầu ý thức việc phải tái chế lại những thứ rác có thể tái chế được, nhưng ý thức về việc tái chế còn quá ít trong toàn thể loài người. Vài gia đình biết phân loại rác, nhưng dịch vụ thu gom rác thì không có phương tiện chuyên chở rác riêng từng loại, và cũng chưa có các cơ sở tái chế mạnh mẽ nhận lấy rác các loại để tái chế. Hoặc ngay trong gia đình chẳng thiết gì đến việc tái chế, chỉ bỏ rác chung một thùng cho gọn, không vứt bừa bãi đã là tử tế lắm rồi. Rác nhựa, ny lông, trộn lẫn với rác phân hủy ướt sủng bốc mùi, gây khó khăn rất nhiều cho việc tái chế. Việc rửa sạch rác để tái chế lại gây ra ô nhiễm nặng nề cho khu vực xử lý tái chế rác thải. Vài khu công nghiệp từ chối hãng xưởng hoạt động tái chế kiểu này vì ô nhiễm nước thải chung cho khu công nghiệp, khiến cho nước thải của khí không đạt tiêu chuẩn quy định của quốc gia. Do vậy, để tái chế chúng ta cần phải phân loại, phân loại phải giữ sạch khô. Vì sao chúng ta lại phải phân loại rác? Bởi vì nếu như phân loại rác sẽ giúp ích một phần rất lớn lao trong việc tái chế.
Vì sao chúng ta phải tái chế? Vì nguồn tài nguyên chúng ta đang cạn kiệt do quá trình sản xuất tiêu dùng, nhất là cuộc chạy đua vũ trang, khuyến khích con người tiêu thụ sản phẩm. Do càng tiêu thụ nhiều, các công ty sản xuất càng nhiều, kinh tế thị trường càng phát triển, nhưng chính vì tạo ra quá nhiều sản phẩm mà không được tái chế, mà những sản phẩm đó người ta phải đào dưới lòng đất, dưới biển sâu, những khoáng vật quý hiếm, nên nguồn tài nguyên đang cạn kiệt, trong khi rác ngày càng tràn ngập. Vì vậy, để giúp ích cho việc cứu sống nhân loại thì vấn đề tái chế là việc lớn. Đó là một đạo đức cần thiết, chúng ta hãy đóng góp từng việc nhỏ của mình hướng đến việc tái chế.
Lấy lại tài nguyên thiên nhiên từ rác là một trách nhiệm sống còn của nhân loại. Và Thượng toạ mong muốn các chùa, các phật tử sẽ là những người tiên phong trong việc bảo vệ môi trường, phân loại rác, tái chế và sử dụng rác theo phương châm:
Văn minh có nghĩa là chi/ Nghĩa là không có thứ gì bỏ đi.
Đạo đức có nghĩa là chi/ Nghĩa là không có thứ gì vứt luôn.
Phân từng loại, giữ sạch khô/ Rác thành báu vật, tiền đồ tương lai.
Chúng ta phải tu thế nào để nhìn mọi vật không có cái gì là rác cả, lúc đó ta mới bắt đầu có trí tuệ, có đạo đức. Việc các phật tử và chúng thanh niên tham gia nhặt rác trên biển là Thượng toạ tập cho mọi người tạo thành một thói quen nhặt rác. Xem việc nhặt rác như trở thành hơi thở của cuộc sống.
Nhân sự kiện nhặt rác trên bờ biển, Thượng toạ chia sẻ: “Làm sạch bãi biển cũng để thu hút du lịch, bảo vệ danh dự cho nước ta và giáo dục mọi người ý thức làm sạch cho quê hương mình. Một lần các em ra biển nhặt rác thì về nhà các em không xả rác nữa. Và cái lối sống này sẽ truyền cho nhiều đời con cháu về sau để chúng ta trở thành một quê hương, một xứ sở không có người xả rác bừa bãi nữa”.
Ngoài ra, mục đích nhặt rác này vừa góp phần làm cho môi trường biển sạch, đẹp… vừa hưởng ứng “Ngày môi trường thế giới năm 2016” và lời kêu gọi của đức Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam, rằng “Toàn thể Tăng Ni, phật tử Việt Nam hãy bảo vệ môi trường bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu, cùng nhau làm cho môi trường xung quanh xanh, sạch hơn”, nhân đại lễ Phật đản PL. 2560.
Kế đó, theo chương trình Thiền biển, các em tham gia ngồi thiền, đi kinh hành, văn nghệ, tập khí công, thi giáo lý và tham gia cuộc thi các trò chơi vận động trên biển, nhằm giúp các em tự rèn kỹ năng sống cho bản thân, và dạy cho các em biết xử lý những tình huống khó khăn như: Tập chịu đựng nắng gió sóng nước, tập nhanh nhẹn, tháo vát, biết cứu hộ cứu nạn, v.v…
Kết thúc khoá tu thiền biển, BTC đã trao phần thưởng cho các Chánh đạt điểm cao trong các cuộc thi. Được biết, Khoá tu thiền biển 2016 thành công là nhờ vào sự quan tâm, ủng hộ mọi mặt của Chúng trưởng Đạo tràng Phật An và Chúng trưởng Đạo tràng Phật Tĩnh.
Khoá tu tuy kết thúc, nhưng đã để lại dấu ấn trong lòng hàng nghìn người, vì đến với Khoá tu, các em đã học tập được nhiều điều bổ ích từ lời Phật dạy để áp dụng trong cuộc sống hàng ngày. Và luôn ghi nhớ ngôi chùa là nơi đến của các em. Thiết nghĩ, những người tuổi trẻ nên biết về sự tu tập tâm linh sớm chừng nào thì càng lợi ích chừng nấy. Nếu được vậy, chính các em là người mở đường cho nhân loại đi lên thành một loài người mới./.
Tuệ Đăng
Hình ảnh tại bãi biển Cửa Lò:
