TÔN GIẢ ƯU BA LY – ĐỆ NHẤT GIỚI LUẬT, MỘT BIỂU TƯỢNG CỦA GIỚI ĐỨC THIÊNG LIÊNG
Giới luật là khuôn phép chuẩn mực để tu tập, một biểu tượng thiêng liêng của người xuất gia. Nỗ lực thực hành giới pháp sẽ giúp cho các vị tu sĩ có thể dứt khoát, kiên định thúc liễm giữ gìn đức hạnh thanh tịnh, gieo nhân lành chứng Thánh quả về sau. Nhờ có giới pháp mà Tăng đoàn chặt chẽ và vững mạnh, Tăng chúng sống an lạc trong giới pháp chính là sự khẳng định chánh Pháp hưng long.
Ngay từ khi mới gia nhập Tăng đoàn, Tôn giả Ưu Ba Ly hun đúc một ý chí giữ giới phi thường. Ngài khắc sâu trong tâm những lời dạy của Thế Tôn rồi cẩn thận thực hiện với tất cả nghị lực trái tim mình như đang thi hành một mệnh lệnh thiêng liêng nhất. Ngài luôn nghiêm trì giới, dù là giữa chốn đông người náo nhiệt, những khi một mình nơi phòng vắng riêng tư, hay cả lúc ốm bệnh cần ngơi nghỉ…
Giới luật sống động trong từng cử chỉ, oai nghi của Tôn giả. Đó là khi Ngài tản bộ dưới bóng của những hàng tre xanh mát, khi nhẹ nhàng đặt bước chân dưới những lối đi kinh hành, lúc khiêm cung cúi chào một vị Tỳ kheo dù chỉ tình cờ bắt gặp thoáng qua trên đường. Ngài tiếp xúc với tín chủ trong một khoảng cách vừa đủ, lúc khất thực, tiếp chuyện hay thuyết Pháp đều từ tốn đĩnh đạc, không quá thân cận gần gũi mà cũng không xa vời trống vắng, vừa đủ để giữ oai nghi của một vị Sa môn đang tu hành Thánh hạnh giải thoát, nhưng vẫn tỏa ra sự hiền từ ấm áp dành tặng cho người đối diện. Bất kỳ ai được chiêm ngưỡng Ngài cũng đều dâng lên niềm quý kính tự nhiên không thể diễn tả bằng lời, từ dáng đứng ngay thẳng như tùng bách, phong thái ngồi vững vàng, nụ cười hiền hậu mà kín đáo, ánh mắt từ bi, đến từng cái nhấc chân, đưa tay cũng đang bày tỏ giới đức sáng ngời.
Bắt đầu làm một việc gì, Tôn giả Ưu Ba Ly sẽ cân nhắc kỹ lưỡng xem việc đó có phù hợp với giới luật không, có chút gì sai với lời dạy của Thế Tôn không rồi mới thực hiện. Tôn giả luôn nghiêm trì giới luật. Dù cho giới là những nguyên tắc và khuôn khổ cứng rắn nhưng Ngài chưa bao giờ vì thế mà trở thành cố chấp, khắt khe. Ngài nghiêm trang nhưng hòa ái. Ngài cẩn thận trong từng điều nhỏ nhặt mà lòng đầy bao dung. Bởi Ngài không chỉ giữ giới trên hình thức mà bằng cả trí tuệ và lòng từ bi. Ngài giữ gìn giới luật nơi bản thân mình càng chặt chẽ bao nhiêu thì lại càng lan tỏa tình thương đến chúng sinh rộng lớn bấy nhiêu.
Khi chứng đạo giải thoát, với nội tâm thanh tịnh, Ngài thấy rõ những đúng sai trong mọi tình huống một cách sâu sắc, tinh tế và tường tận tới nghiệp duyên của nhiều kiếp. Ngài tự tại sống trong cuộc đời nhưng lại càng yêu thích khép mình trong giới luật chung của đại chúng. Ngài hạnh phúc và an lạc trong giới luật, Ngài nhận thấy giới luật là cả một bầu trời lấp lánh những vì sao trí tuệ.
Bằng cách trân trọng và thực hành giới, Ngài cũng đang bày tỏ lòng thương kính vô ngần kính dâng lên Đức Bổn Sư.
Trích “Thánh độ mệnh – Tôn giả Ưu Ba Ly” – Thượng tọa Thích Chân Quang.
